دانشگاه برای پولدارها! سهم مدارس دولتی در رتبه‌های برتر کنکور کاهش یافته
به نقل از خبرآنلاین، محمد داوری اظهار داشت: «وجود انواع مختلف مدارس، یکی از نشانه‌های آشکار بی‌عدالتی در نظام آموزشی کشور است. آمارهای سال‌های اخیر نشان می‌دهد که کیفیت آموزش نه‌تنها بین شهرهای بزرگ و کوچک متفاوت است، بلکه حتی در مناطق مختلف یک شهر، مانند شمال و جنوب، نیز تفاوت محسوسی دارد.»
او در ادامه افزود: «رشد روزافزون مدارس غیرانتفاعی، خاص و تیزهوشان باعث شده تا نقش مدارس دولتی عادی در موفقیت‌های آموزشی، به‌ویژه در کنکور، سال‌به‌سال کمرنگ‌تر شود. در مقابل، درصد بالایی از قبولی‌های کنکور متعلق به دانش‌آموزان مدارس خاص است، که این موضوع از وجود یک رقابت ناعادلانه و ناکامی بسیاری از دانش‌آموزان حکایت دارد.»
سلطه دهک های بالا بر دانشگاه‌های دولتی؛ عدالت آموزشی قربانی پول شده است
به گزارش خبرآنلاین، یک استاد دانشگاه می‌گوید: «بیشتر ورودی‌های دانشگاه‌های دولتی از میان دهک های بالای اقتصادی هستند. در حالی که دانش‌آموزانی که از وضعیت مالی مناسبی برخوردار نیستند، عملاً شانس چندانی برای ورود به دانشگاه‌های برتر کشور ندارند.»
مظاهر گودرزی در این‌باره می‌نویسد: فاصله میان دهک‌های پایین و بالا، حالا در نظام آموزشی کشور نمود پیدا کرده است. نظام آموزشی به سمتی رفته که عملاً دانشگاه‌های معتبر تنها در دسترس قشر مرفه قرار دارند و گروه‌های کم‌برخوردار سهم ناچیزی از آن دارند. این روند باعث شده مفهوم “عدالت آموزشی” به حاشیه برود. کارشناسان آموزشی معتقدند شکاف بین مدارس دولتی و غیردولتی هر روز بیشتر می‌شود؛ مدارس غیرانتفاعی امکانات آموزشی و رفاهی مناسبی ارائه می‌دهند، در حالی که بسیاری از مدارس دولتی با مشکلات مالی و کمبود منابع آموزشی دست و پنجه نرم می‌کنند.
محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس آموزش نیز پیش‌تر هشدار داده بود: «گسترش خصوصی‌سازی در آموزش، کیفیت مدارس دولتی را تحت تأثیر قرار داده است. وقتی مسئولیت آموزش به بخش خصوصی سپرده می‌شود، خانواده‌های کم‌درآمد قادر به پرداخت شهریه‌های سنگین مدارس غیرانتفاعی نیستند. آموزش‌وپرورش باید نهادی حمایتی و تماماً دولتی باقی بماند. اما در حال حاضر وضعیت آن نگران‌کننده و رو به نزول است.»
علی امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت نیز در گفت‌وگو با خبرآنلاین اظهار کرده بود: «بسیاری از مدارس دولتی فاقد کیفیت آموزشی مناسب هستند. کتاب‌های درسی روز به روز ساده‌تر شده‌اند، در مقابل بازار کتاب‌های کمک‌درسی رونق گرفته است. کمبود معلم نیز به یکی از مشکلات جدی تبدیل شده که نتیجه آن افت تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس دولتی است.»
کنکور، آیینه تمام‌نمای نابرابری آموزشی
در همین راستا، مهدی حسنلو، استاد دانشگاه تهران و سرپرست سابق امور خوابگاه‌ها نیز در گفت‌وگویی اعلام کرده: «گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد بیشتر پذیرفته‌شدگان دانشگاه‌های دولتی در دهک‌های بالای اقتصادی قرار دارند. این موضوع از یک منظر خوب است چون دانشجویان با چالش‌های معیشتی کمتری مواجه‌اند، اما از سوی دیگر ناعادلانه است چون بسیاری از دانش‌آموزان بااستعداد اما کم‌برخوردار، عملاً امکان ورود به دانشگاه‌های خوب را ندارند.»
او ادامه می‌دهد: «به عنوان نمونه، تصویری از نفر اول کنکور تجربی منتشر شده بود که اطرافش انبوهی از کتاب‌های کمک‌درسی قرار داشت؛ تخمین زده می‌شود که فقط قیمت آن کتاب‌ها حدود ۳۰۰ میلیون تومان باشد، تازه این رقم بدون احتساب هزینه‌های کلاس کنکور است. البته هنوز هم دانشجویان نیازمند در دانشگاه‌هایی مثل تهران وجود دارند، اما ورودی‌ها عمدتاً از قشر مرفه هستند.»
سهم ناچیز مدارس دولتی در رتبه‌های برتر کنکور
تحلیل‌گر اقتصادی مهدی موحدی بکنظر هم در ویدیویی که اخیراً منتشر شده، با استناد به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس گفته است: «در سال ۱۴۰۲، اغلب دانشجویان پذیرفته‌شده در دانشگاه‌هایی مانند تهران، شریف و علامه طباطبایی، از میان دهک‌های پردرآمد جامعه بوده‌اند. این در حالی‌ست که با وجود این‌که ۷۵ درصد دانش‌آموزان پشت کنکوری از مدارس دولتی هستند، تنها حدود ۲ درصد از رتبه‌های زیر سه هزار متعلق به این مدارس است. این یعنی سیستم آموزشی ما دیگر نمی‌تواند نماینده اقشار کارگر و متوسط رو به پایین باشد.»
حتی در کشورهای لیبرال هم این شکاف تا این حد نیست
محمد داوری، کارشناس آموزش و مشاور تحصیلی نیز معتقد است: «یکی از نشانه‌های نقض عدالت آموزشی، تنوع بیش از حد مدارس است. گسترش مدارس خاص، تیزهوشان و غیردولتی باعث شده تا مدارس دولتی عادی روز به روز سهم کمتری از رتبه‌های برتر کنکور داشته باشند. این وضعیت یک رقابت نابرابر را رقم زده که نتیجه آن شکست دانش‌آموزان کم‌برخوردار است.»
او ادامه می‌دهد: «در کشورهای توسعه‌یافته این‌همه تنوع مدرسه وجود ندارد. این چندگانگی در ایران نه تنها عدالت آموزشی را زیر سؤال برده، بلکه آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی نیز به‌دنبال داشته است. شکاف طبقاتی در آموزش در کشور ما به‌قدری عمیق شده که حتی در جوامع لیبرال هم کمتر شاهد آن هستیم.»